زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ریشه بت‌پرستی





در ذیل به ریشه‌های اصلی گرایش به بت و بت‌پرستی پرداخته می‌شود.


۱ - جهل



بنی‌اسرائیل بعد از دیدن چندین معجزه الهی به دست حضرت موسی(ع)، باز ایمان نیاورده و به پیامبر خدا گفتند: برای ما بت‌هایی بساز که آنها را عبادت کنیم.
[۱] صادقی تهرانی، محمد؛ الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج۱۱، ص۲۶۸.

بت‌پرستان جاهل با وجود اینکه می‌دانستند، بت‌ها دوامی نداشته و از بین می‌روند و مالک هیچ چیزی حتی نفع و ضرر خود نیستند، باز آنها را تعظیم و تکریم می‌کردند.
[۲] مدرسی، سیدمحمدتقی؛ من هدی القرآن، ج۳، ص۴۳۱.

خدای متعال خطاب به قوم موسی می‌فرماید:
«إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُون»
«شما جمعیتی جاهل و نادان هستید.»
یعنی با روشن بودن این مطلب که هیچ واسطه‌ای بین خدای یگانه و این بت‌ها نیست و خدای با این عظمت که هیچ مثل و مانندی ندارد، جاهلانه است که معنای عالی الوهیت را به این تمثال‌های سنگی، چوبی، نقرهای و طلایی حمل کرد.
[۴] فضل الله، سیدمحمدحسین‌؛ تفسیر من وحی القرآن، ج۱۰، ص۲۲۸.


۱.۱ - جهات مختلف جهل بت‌پرستان


جهل بت‌پرستان از چند جهت بود، از یک سو نسبت به خدا و ذات پاکش و اینکه هیچگونه شبیهی برای او تصور نمی‌شود، جهل داشتند؛ از سوی دیگر جهلشان به علل اصلی حوادث جهان بود که گاهی سبب می‌شد حوادث را به یک سلسله علل خیالی و خرافی از جمله بت، نسبت دهند و از سوی سوم جهل به جهان ماوراء طبیعت است که جز مسائل حسّی را نمی‌بینند و باور نمی‌کنند؛ مثلا قطعه سنگی را از کوه جدا کرده و بخشی از آن را در ساختمان منزل خود مصرف می‌کردند و با بخشی دیگر، مجسمه‌ای ساخته و در برابر آن سجده نموده و مقدّرات خویش را به دست او می‌سپردند که این عین جهالت است.

۲ - تقلید کورکورانه



بت‌پرستان جاهل، از اجداد جاهل و گمراه خود تقلید می‌کردند و ملاک صحت کار خود را عمل پدران و پیشینیان خود می‌دانستند، و در برابر نهی پیامبران الهی از عبادت بت‌ها، جوابشان این بود که ما پیرو آباء و أجداد خود هستیم و آنچه پدرانمان عبادت می‌کردند، ما نیز عبادت می‌کنیم؛ درحالیکه عقل صحیح اجازه نمی‌دهد که انسان به کسی که از علم بهره‌ای ندارد، مراجعه نموده و هدایت و راهنمایی او را که در عین گمراهی است، بپذیرد؛ بنابراین تقلید جاهل از جاهلی که حقیقتا جاهل است، مذموم است و این نوع تبعیت، کورکورانه و در نهایت جهالت است.
خدای متعال در آیات متعدد، متعرض این نوع جهالت و تقلید بت‌پرستان شده و آنها را به شدت توبیخ کرده است:
«وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَینا عَلَیهِ آباءَنا أَوَلَوْ کانَ آباؤُهُمْ لایعْقِلُونَ شَیئاً وَ لایهْتَدُون‌»
«و هنگامی که به آنها گفته شود: از آنچه خدا نازل کرده است پیروی کنید، می‌گویند: بلکه ما از آنچه پدران خود را بر آن یافتیم پیروی می‌نمائیم، آیا نه این است که پدران آنها چیزی نمی‌فهمیدند و هدایت نیافتند؟!»

۳ - پانویس


 
۱. صادقی تهرانی، محمد؛ الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج۱۱، ص۲۶۸.
۲. مدرسی، سیدمحمدتقی؛ من هدی القرآن، ج۳، ص۴۳۱.
۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۳۸.    
۴. فضل الله، سیدمحمدحسین‌؛ تفسیر من وحی القرآن، ج۱۰، ص۲۲۸.
۵. تفسیر نمونه، ج۶، ص۳۳۴.    
۶. المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۱۵۹.    
۷. مائده/سوره۵، آیه۱۰۴.    
۸. هود/سوره۱۱، آیه۶۲.    
۹. هود/سوره۱۱، آیه۱۰۹.    
۱۰. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۰.    
۱۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۳.    
۱۲. صافات/سوره۳۷، آیه۱۷.    
۱۳. واقعه/سوره۵۶، آیه۴۸.    
۱۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۶.    
۱۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۷۴.    
۱۶. دخان/سوره۴۴، آیه۸.    
۱۷. بقره/سوره۲، آیه۱۷۰.    


۴ - منبع



دانشنامه موضوعی قرآن.    


رده‌های این صفحه : بت پرستی | تاریخ اسلام | عصر جاهلیت




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.